Canlı renkleri ve güzelliği ve tarihi bir döneme adını vermesiyle ünlenen laleler. Baharı müjdeleyen laleler dış mekanların yanı sıra iç mekan dekorasyonuna da renk katar.

Lale (Tulipa), Tanrı dağlarından Anadolu’ya getirilmiş, yıllarca Osmanlıdan başka yerde yetiştirilmesi bile yasaklanmış bir çiçektir. 12. yüzyıldan beri bu toprakları süslemiş ve ilham kaynağı olmayı başarmıştır. Adını Osmanlı'da duyuran lale, bugün ise Hollanda’da göz alıcı büyüklükteki tarlalarda yetiştirilir.

Türkülere, şiirlere ve sanata ilham olan ve bir döneme ismini veren laleler güzelliğiyle kendine hayran bırakmıştır. Osmanlı'da asaleti simgelemiş, şiirlerde sıkça bahsedilen ve bir döneme adını dahi verecek kadar önemli olmuştur.

Lale Çiçeği Nedir?

Tarih boyunca Osmanlı ile özdeşleşmiş lale çiçeğinin ana vatanı Orta Asya’dır. Türkler tarafından Anadolu'ya getirilen lale çiçeği, kısa zaman içinde gözde bir çiçek türü olmuştur. Osmanlı döneminde bir devre de isim kaynağı olan lale, İstanbul’un simgesi haline gelmiştir. Laleler bahçeleri, sarayları, konakları süslemiştir. Lale, Osmanlı çinisine de simge olarak konmuştur. Hassas ve kırılgan olması, zarif duruşundan dolayı şiirlere, aşk hikayelerine başrol olmuştur. Hakkında kitaplar yazılmıştır.

Lale çiçeği zambakgiller ailesinden gelir. Lale çiçeğinin çok geniş bir renk skalası vardır. Tulipa cinsinden olan lalelerin doğal yapısından 140, melezlenme sonucu oluşan 5000'e yakın çeşidi bulunur. Dar ve uzun şekilde çiçek yapısına sahip olan lalenin beyaz, mor, pembe ve kırmızı gibi renkleri bulunur.

Lale Çiçeğinin Adı Nereden Gelir?

Lale adı dilimize Farsçadan gelmiştir. Farsçada 'gelincik' anlamını taşıyan lale çiçeğinin tam kökeni “alālag" kelimesidir. Bu kelime Farsçada 'kırmızı şey' manası taşır. Bugünkü halini alarak Lale bitkisi olarak anılması ise 17. yüzyıldan sonraya dayanır.

Lale Çiçeğinin Anlamı

Lale çiçeğinin anlamı oldukça özeldir. Laleye tasavvufta, mitolojide sanatta ve edebiyatta farklı anlamlar yüklenmiştir. Lale çiçeği, Osmanlı için asaletin simgesiydi. Osmanlının her köşesinde görebileceğiniz laleleri ülkenin dışına çıkarmak dahi yasaktı. O dönemler resmedilen kişilerin ellerinde lale tuttuğu eserlere sık sık rastlamak mümkündür.

Edebi eserlerde lale çiçeğine saf ve temiz, tutkulu ve uzun aşk gibi anlamlar yüklenmiştir. Günümüzde ise birisine lale hediye etmek, lalenin rengine göre farklı anlamlar taşır. Kırmızı lale tutkulu aşkın, sarı lale çiçeği özür dilemenin ve hoşgörünün, pembe lale ise ömür boyu sürecek sadakatin simgesi olarak kabul edilir.

Lale Çiçeğinin Latincesi

Ülkemizde derin anlamlar yüklenen lale çiçeğinin, bilimsel adı ''Tulipa'' olarak karşımıza çıkar. Bugün bilim dünyasında yüzlerce çeşit lale çiçeğine farklı Latince isimler verilmiştir.

Lale Çiçeğinin Özellikleri

Hassas ve naif görünümüyle, rengarenk çeşitleri ve zarafetiyle dikkat çeken lale, Asya kıtasından Avrupa’ya, birçok yerde popüler bir çiçek türü olmasıyla öne çıkar. Günümüzde, özellikle Hollanda uçsuz bucaksız ve rengarenk lale çiçeği tarlalarıyla adından sıkça söz ettirir.

Lale çiçeği çoğunlukla sarı, kırmızı ve pembe tonlarında görülmesinin yanı sıra çok geniş bir renk çeşitliliğine sahiptir. Gökkuşağının bütün tonlarına sahip lale çiçeği görmek mümkündür.

Anadolu'ya Orta Asya’dan getirilen lale çiçeğinin uzun yıllar boyunca Osmanlı'dan başka yetiştirilmesi yasaklandı. Bu yasağın sebebi, Osmanlı Devleti’nde lale çiçeğine derin anlamlar yüklenmesi ve devletin simgelerinden biri haline gelmesiydi.

Lale çiçeği, Avrupa'ya Kanuni Sultan Süleyman'ın verdiği izin sayesinde gitmiştir. Avrupalılar tarafından fazlasıyla ilgi gören lalenin, Hollanda'da yetiştirilmesine önem verilmiştir. Hollandalılar bugün lale konusunda oldukça ileri tarım örneği gösterir.

Lalenin kendiliğinden ve doğal olarak keşfedilen 140 türü vardır. Zamanla lale çeşitliliği attırılmış melezleme yöntemiyle 5000 civarı lale üretildiği kaydedilmiştir.

Lale çiçeği, soğan yapısından oluşur. Toprağa dikilen her lale soğanının filizlenmesi sonucu, sapın ucunda tek bir lale çiçeği bulunur. Nadiren iki başlı yani iki çiçekli lale olduğu da görülmüştür. Lale çiçeği tek senelik bir çiçek değildir. Soğan yapısı bir sonraki sene tekrar filizlenebilir.

Genelde dik şekilde büyüyen çiçeğin 6-7 adet çiçek yaprağı bulunur. Çiçek yapısı dik uzun şekilde oluşur. İlk açmaya başladığı dönemde içe kapalı olan çiçek yaprakları solmasına yakın biraz daha açılmaya başlar. Çiçek yapraklarının dışı zarımsı bir yapıya sahiptir.

Baharın gelişiyle beraber yavaş yavaş açan ve rengarenk bir görüntü sunan Lale, yaz sonuna kadar renkli yapısını koruyabilir. Yaz sonu çürür ve kendi soğanı yenilenerek bir sonraki seneye hazırlanır.

Lale Çiçeğinin Faydaları

Şiirlere, tarihi eserlere ve mitolojiye konu olan lale çiçeği, edebi dünyada önemli bir yere sahiptir. Lale çiçeği görüntüsünün yanı sıra sağlık açısından da pek çok faydasıyla dikkat çeker. Hoş kokusu sebebiyle parfüm ve kozmetik sektörünün sıkça tercih ettiği çiçeklerden biridir.

Uzun süre idrar yapmada sıkıntı yaşayan kişiler için lale, bir şifa kaynağı olacaktır. Lale çiçeğinin idrar söktürücü özelliği idrarın vücuttan atımını kolaylaştırır.

El, ayak gibi uzuvlarda ortaya çıkan egzama için lale doğal bir kremdir. Lale çiçeğinin ezilmesiyle elde edilen jel yapıdaki sıvı egzama için kullanıldığında tedavi edici olduğu görülür.

Lale çiçeği de kadınlar için özel bir yere sahiptir. Lale doğum kanalının gevşemesine yardımcı olur ve doğumu kolaylaştırır. Bunun yanı sıra rahim iltihabının da sökülmesine oldukça faydalı olduğu unutulmamalıdır.

Doğru miktarda yüze sürülen lale çiçeği özü cildin yenilenmesini sağlar. Yüzdeki lekelerin giderilmesi için belirli aralıklarla kullanmak gerekir.

Özellikle boğaz hastalıklarında kişinin zorlandığı balgamın sökülmesine yardımcı olduğu bilinir.

Lale çiçeği kabızlığın giderilmesine karşı da kullanılır.

Lale Çiçeğinin Bakımı Nasıl Yapılır?

Evde lale yetiştirme pek çok kişi tarafından merak edilir. Nazlı bir bitki olmayan lalenin kapalı ve havasız bir ortamda bulunmaması gerekir. Bulunduğu alanın havalandırılmasına dikkat edilmelidir. Lale, bol ışığı sevmesine karşın doğrudan güneş ışığından uzak tutulmalıdır. Işık alan lale, ışığın yönünde eğilim gösterir. Bu nedenle haftada bir kez bitkinin yönünü değiştirilmesi önemlidir. Evde bakıldığı takdirde yarı gölgeli bir ortamda konumlandırılabilir. Lale, hava akımlarından kolaylıkla etkilenir. Bu nedenle hava akımlarından korumak gerekir.

Lale, suyu seven bir çiçek olmasına karşın toprağını da nemli bırakmamak gerekir. Lale çiçeğinin bulunduğu ortam 12 derecenin altında olmamalıdır. Bunlara dikkat edilirse, lale çiçeği uzun ömürlü olup her bahar balkonlarınızı, bahçelerinizi süslemeye devam eder.

Lale Çiçeği Nasıl Çoğaltılır?

Lale çiçeğinin çoğaltılması için elverişli dönem nisan ayıdır. Lale çiçeği soğanlı yapıya sahiptir. Toprak altına ekilen lale çiçeği soğanının büyümesiyle oluşur. Lale soğanları çiçekler çürüdükten sonra toprak altında yenilenir. Yenilenen lale çiçeği soğanları daha minik soğancıklar oluşturur. Bu soğancıklarının alınması ve yeniden toprakla buluşturulmasıyla lale çiçeği çoğaltılmış olur. Lale genelde tek saptan tek çiçek verdiği için kökten çoğaltma zordur.

Lale Çiçeği Nasıl Yetiştirilir?

Çok fazla ilgi istemeyen lale çiçeğinin yetiştirilmesi de oldukça kolay denebilir. Lale çiçeğinin aşırı güneş ihtiyacı olmaz. Yarı gölge olan yerine de uyum sağlayabilir. Lale çiçeğinin aşırı sıcak ve aşırı soğuk yerlerde canlı kalması zorlaşır. Yetişme sürecinde olan lale çiçeğinin yeteri kadar su aldığından da emin olunmalıdır.

Lale Ne Zaman Dikilir?

Lale çiçeğinin dikimi için net bir zaman dilimi yoktur. Buna karşın sonbahar aylarında dikilmesi tavsiye edilir. Eylül ve ekim ayları lale çiçeğinin dikilmesi için doğru zamanlar olarak kabul edilebilir. Lale çiçeği dikilirken nem oranı fazla olmayan bir yer seçilmelidir. Yeteri kadar güneş alan Lale çiçeği baharın gelmesiyle çiçek açmaya başlar.

Soğan Lalesi Nasıl Dikilir?

Lale tohumu ne zaman dikilir sorusu merak edilir. Lale soğanı ekimi sonbaharda yapılmalıdır. Toprağın yaklaşık 20 cm derinine soğan ekilmelidir. Eğer saksıda ekim yapmak istiyorsanız 10 cm derinlik yeterli olacaktır.

Lale Ne Zaman Çiçek Acar?

Kışın toprağın altında uyuyan lale çiçeği soğanları, kış sonuna doğru filizlenir. Baharın gelmesiyle beraber lale çiçeği yavaş yavaş, rengarenk örtüsüne bürünmeye başlar. Bahar aylarının ortasında tamamen açmış olan lale çiçeği, eğer yeterli su ve güneş ihtiyacı karşılanırsa yaz aylarının sonuna kadar solmadan durabilir. Lale çiçeğinin tek senelik bir bitki olmaması her sene yeniden açmasına olanak sağlamaktadır.

Lale Nasıl Sulanır?

Yaz aylarında sulama ihtiyacı artan lale çiçeği, suyu seven bir bitki türüdür. Lalenin sulaması üstten yapıldığında çiçek için daha faydalı olmaktadır. Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus, lale çiçeğinin toprağının her kısmını eşit sulamaktır. Lale çiçeğini belirli bir periyot olmamakla beraber haftanın iki günü ve her seferinde eşit miktarda suyla sulamak yeterli olacaktır.